...του Δρος Σεραφείμ Κυριακίδη,
Προέδρου της Σχολικής Επιτροπής
(Σάββατο πρωΐ)
Αγαπητοί μου,
Συγκεντρωθήκαμε σήμερα εδώ όπως κάθε χρόνο για ένα ευλαβικό μνημόσυνο στους ήρωες μας που αγωνίστηκαν και θυσιάστηκαν για να ζούμε εμείς σήμερα ελεύθεροι. Για να γιορτάσουμε μια τριπλή γιορτή: 3 Ευαγγελισμούς σε μια μέρα.
Ο ένας, ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου - μια από τις μεγαλύτερες στιγμές της χριστιανοσύνης, όπου ο Θεός έστειλε τον Άγγελό του στην Παναγία, και της ανήγγειλε τον ερχομό του Θεανθρώπου, του Σωτήρα του κόσμου.
Ο άλλος μας έδειξε τον ερχομό της λευτεριάς στην πατρίδα μας την Ελλάδα, όταν στις 25 Μαρτίου 1821 άρχισε η ηρωική επανάσταση έναντια στον τούρκο κατακτητή, που για 400 χρόνια καταπατούσε την ιερή γή των προγόνων μας.
Και ο τρίτος Ευαγγελισμός, την λευτεριά στην ιδιαίτερη πατρίδα των περισσότερων απο εμάς, την Κύπρο, όταν την 1η Απριλίου 1955, άρχισε ένας ακόμη σύγχρονος, άνισος μα ιερός αγώνας, για την αποτίναξη του αγγλικού ζυγού και το τέλος της αποικιοκρατίας.
Στις 29 Μαίου 1453 έπεσε η Βασιλεύουσα και ο Ελληνισμός βρέθηκε κάτω από τον τουρκικό ζυγό. Για τέσσερεις αιώνες περίπου ζούσε σε ένα καθεστώς καταπιέσεων, διωγμών και ταπεινώσεων. Οι περιουσίες μας ερημώθηκαν, αδέρφια μας γίνονταν γενίτσαροι, οι εκκλησίες μας γίνονταν τζαμιά. Καταστροφή και ταπείνωση.
Μπροστά σ' αυτή τη θλιβερή κατάσταση πολλοί πίστεψαν τότε πως η Ελλάδα πέθανε οριστικά ως έθνος. Ξεχνούσαν όμως πως μόνο η γη μας είχε δουλωθεί, η Ελληνική ψυχή παρέμενε αδούλωτη.
Και όταν ήλθε το πλήρωμα του χρόνου το Έθνος ορθώθηκε σαν ένας άνθρωπος. Το έδαφος είχε προετοιμαστεί κατάλληλα απο τους ιερείς στα κρυφά σχολειά, τους αρματωλούς και κλέφτες, το Ρήγα Φεραίο, και τη Φιλική Εταιρεία. Θερμοί Πατριώτες που ανάλαβαν τον ρόλο για να κρατήσουν άσβηστη την ελπίδα της Λευτεριάς.
«Καλύτερα μιας ώρας ελεύθερη ζωή, παρά σαράντα χρόνια σκλαβιά και φυλακή».
Έτσι στις 25 του Μάρτη, ημέρα χαράς, λύτρωσης και αισιοδοξίας για κάθε Χριστιανό, ο Παλαιών Πατρών Γερμανός, ύψωσε στην Αγία Λαύρα, τη σημαία της επανάστασης. Εκεί μπροστά στην Ωραία Πύλη, δόθηκε ο Ιερός Όρκος: "Ελευθερία ή Θάνατος".
Τη στιγμή που εξερράγη η επανάσταση, το κλίμα της Ευρώπης, τουλάχιστον στο χώρο των κυβερνήσεων, ήταν καθαρά εχθρικό προς κάθε ιδέα φιλελευθερισμού. Μάταια οι Έλληνες απευθύνθηκαν στις ξένες κυβερνήσεις. «Μοναχή το δρόμο πήρες, εξανάρθες μοναχή...», γράφει ο Σολωμός στον Εθνικό μας ύμνο. Εξαίρεση αποτελούν οι λίγοι Φιλέλληνες, οι οποίοι υλικά, ηθικά ή και προσωπικά έσπευσαν και βοήθησαν τους Έλληνες στον αγώνα.
Το σκλαβωμένο τότε έθνος μας ανταποκρίθηκε σύσσωμο. Κολοκοτρώνης, Διάκος, Ανδρούτσος, Καραϊσκάκης, Παπαφλέσσας, Μακρυγιάννης, Μπότσαρης, Νικηταράς, Μιαούλης, Κανάρης και τόσοι άλλοι πρωτοστατούν και συντρίβουν τον εχθρό.
Οι ελεύθεροι πολιορκημένοι του Μεσολογγίου επιχειρούν ηρωική έξοδο, οι γυναίκες του Σουλίου χορεύουν στο Ζάλογγο το χορό του θανάτου. Tο Κούγκι, το ολοκαύτωμα των Ψαρών, η Αλαμάνα, έγιναν ιεροί βωμοί για να μαρτυρούν, πως η θέληση ενός λαού είναι ικανή να διδάξει πως να ζει κανείς λεύτερος.
Ο αγώνας άλλαξε πολλές φορές μορφή. Άλλοτε φαινόταν πως θα έχει αίσιο τέλος και άλλοτε πως όλα κόντευαν να χαθούν. Δεν ήταν όμως δυνατόν να πάνε χαμένες τόσες θυσίες και τόσο αίμα. Καρποφόρησαν και δημιούργησαν ένα καινούργιο -έστω και μικρό- ελληνικό κράτος, και σιγά σιγά όλα τα υπόλοιπα σκλαβωμένα κομμάτια της ελληνικής γης ελευθερώθηκαν, αφού πλήρωσαν προηγουμένως τον φόρο του αίματος και της θυσίας στη θεά ελευθερία.
135 χρόνια αργότερα, τα παιδιά της Κύπρου, έχοντας ως παράδειγμα τα κατορθώματα των προγόνων τους, ξεκίνησαν το δικό τους αγώνα, για να βρουν το δρόμο προς την αιώνια θεά της Λευτεριάς.
Στα 1517, είχαν καταφέρει οι Τούρκοι να κατακτήσουν την Κύπρο. Μέχρι τα 1878, που αποφάσισαν να πουλήσουν το 'Νησί της Αφροδίτης', στους Άγγλους.
Κι άλλαξε αφέντη το ελληνικό νησί. Και πίστεψαν οι κάτοικοι πως επιτέλους θα κατάφερναν να ενωθούν με τη μητέρα Ελλάδα. Διότι κυρίαρχο στοιχείο της ζωής των Ελλήνων της Κύπρου ήταν πάντοτε το όραμα της Ελλάδας. Από τότε, στα 1500 π.χ. που εγκαταστάθηκαν στην Κύπρο οι Μυκηναίοι και αργότερα τον 13ο αιώνα οι Αχαιοί.
Στα χρόνια λοιπον της Αγγλοκρατίας η προσπάθεια των Ελλήνων της Κύπρου για ελευθερία και Ένωση με την μητέρα Ελλάδα γίνεται εντονότερη. Λάθεψαν όμως. Οι Άγγλοι δεν είχαν σκοπό να δώσουν στο νησί την ελευθερία, την ανεξαρτησία του. Σύντομα το ανακήρυξαν Βρετανική αποικία.
Μάταιες οι προσφυγές στον ΟΗΕ και τα δημοψηφίσματα για αυτοδιάθεση και ένωση με την Ελλάδα. Οι Άγγλοι αρνούνται. «Η Κύπρος είναι περιοχή με στρατηγική αξία και γι' αυτή “ουδέποτε” θα εφαρμοσθεί η αρχή της αυτοδιαθέσεως» είναι η απάντηση, γκρεμίζοντας κάθε ελπίδα για ειρηνική λύση.
Ο Εθνάρχης Μακάριος σε ομιλία του προς τον Κυπριακό λαό διακήρυττε:«Ο αγών μας θα είναι συνεχής, έντονος και μέχρι τέλους. Δεν θα συνθηκολογήσομεν με τον κυρίαρχον. Δεν θα συνεργασθώμεν εν ουδεμία περιπτώσει μετ' αυτού». Ο κόμπος έφθασε στο χτένι. Οι ‘Ελληνες της Κύπρου αντιλαμβάνονται πως η ελευθερία δεν χαρίζεται, αλλά κερδίζεται με αγώνες και θυσίες.
31 Μαρτίου 1955... Η ώρα της δράσεως πλησιάζει. Εκκωφαντικές εκρήξεις συγκλονίζουν την Κύπρο 30 λεπτά μετά τα μεσάνυκτα της 31ης Μαρτίου. Την 1η Απριλίου κυκλοφόρησε η πρώτη προκήρυξη της Ε.Ο.Κ.Α που μεταξύ άλλων έλεγε:
«Με την βοήθεια του Θεού, με πίστην εις τον τίμιον αγώνα μας, με την συμπαράστασιν ολόκληρου του Ελληνισμού και την βοήθεια των Κυπρίων, αναλαμβάνομεν τον αγώνα διά την αποτίναξιν του αγγλικού ζυγού, με σύνθημα εκείνο το οποίον μας κατέλειπαν οι πρόγονοί μας ως ιεράν παρακαταθήκη; “Ή ταν ή επί τας”».
Δημιουργήθηκαν αντάρτικες ομάδες που ανέπτυξαν δράση εναντίον των Βρετανικών δυνάμεων του νησιού. Τα μέτρα των Άγγλων ήταν άμεσα, βίαια και σκληρά. Οργανώθηκαν στρατόπεδα συγκέντρωσης, όπου φυλακίζονταν και βασανίζονταν όποιος θεωρείτο απλά ύποπτος για συμμετοχή στην ΕΟΚΑ. Μέχρι και τα σχολεία έκλεισαν γιατί είχαν υψωμένη την Ελληνική σημαία. Και τότε ξανάζησε στην Κύπρο το «Κρυφό σχολειό». Οι εκκλησίες, οι θρησκευτικές οργανώσεις, τα σπίτια μεταβλήθηκαν σε σχολεία.
Γεμάτος θαυμασμό ο ποιητής γι' αυτά τα παιδιά που έγιναν άνδρες σε μια νύκτα του 1955 γράφει:
«Τι να σου πω για Θερμοπύλες, Μαραθώνες -όταν τη μάχη δίνετε με πέτρες στην αυλή μας-, όταν παιχνίδι σας είναι μονά ζυγά με σφαίρες -μονά, ζυγά με λευτεριά ή θάνατο»...
Μα και ο Διγενής γράφει στα απομνημονεύματά του: «Μια χώρα αξίζει ό,τι αξίζει η νεολαία της».
Ατέλειωτη η σειρά των μαρτύρων στον απελευθερωτικό αγώνα:
Μιχάλης Καραολής, Αντρέας Δημητρίου, Αντρέας Ζάκος, Ιάκωβος Πατάτσος, Ευαγόρας Παλληκαρίδης... παιδιά που καταδικάστηκαν από τα δικαστήρια των Άγγλων και κρεμάστηκαν για τη λευτεριά. Ονόματα, σε ένα μακρύ κατάλογο ηρώων.
Όμως οι νέοι, βάδιζαν στην αγχόνη με το κεφάλι ψηλά, τραγουδώντας τον Εθνικό μας Ύμνο, τον ύμνο της θεάς που αγάπησαν. Κι οι υπόλοιποι κρατούμενοι τους συνόδευαν με ζητωκραυγές και τραγούδια. Και μέσα σ' όλα αυτά, σαν επίλογος σε αρχαίο δράμα, η φωνή της Κύπριας μάνας:
«Χαλάλι της πατρίδας η θυσία σας. Χαλάλι της κάθε θυσία…».
Οι αγωνιστές της Ε.Ο.Κ.Α., ο Γρηγόρης Αυξεντίου, ο Κυριάκος Μάτσης και πολλοί άλλοι, πιστοί στον Αθηναϊκό όρκο «Ου κατεσχύνης τα όπλα τα ιερά», έπραξαν στο ακέραιο το καθήκον τους. Η θυσία όλων ήταν μοναδική, γι' αυτό και έγιναν θρύλος.
Στις 16 Αυγούστου 1960 ανακηρύχτηκε επίσημα, η ανεξαρτησία της Κύπρου και αναχώρησε ο Άγγλος κυβερνήτης από το νησί.
Ο αγώνας όμως δεν τελείωσε, γιατί σήμερα, με τη μισή Κύπρο κατεχόμενη απ' τους Τούρκους, η θυσία των αγωνιστών αυτών, δεν έχει ολότελα δικαιωθεί.
Οι ήρωες του 1821 και του 1955, οι πρόμαχοι της Ελευθερίας, μας παρέδωσαν ένα συμβόλαιο γραμμένο με το αίμα τους. Που λέει ότι η ελευθερία είναι πράξη ζωής, ένας διαρκής αγώνας που «Θέλει αρετή και τόλμη...» όπως λέει ο ποιητής.
Ας μη ξεχνάμε λοιπόν το χρέος μας απέναντι σ' αυτούς που θυσιάστηκαν για εμάς. Ας φανούμε άξιοι απόγονοί τους, με το να ακολουθούμε το παράδειγμά τους. Και όλοι οι απανταχού Έλληνες ενωμένοι, να προσευχόμαστε και να αγωνιζόμαστε για δικαίωση του λαού και απελευθέρωση της Κύπρου μας από τους Τούρκους εισβολείς.
ΖΗΤΩ ΤΟ ΕΝΔΟΞΟ ΜΑΣ ΕΘΝΟΣ!
