Επέτειος Πολυτεχνείου 2012

Το Κολέγιό μας εόρτασε απόψε, όπως κάθε χρόνο, τη Γιορτή του Πολυτεχνείου και την ηρωϊκή εξέγερση των φοιτητών στις 17 Νοέμβρη 1973.

Ομίλησε επίκαιρα ο Καθηγητής κ. Μιχαήλ Τζανάκης, με θέμα: «Η Γιορτή του Πολυτεχνείου και η Γενιά του Πολυτεχνείου». Παρακάτω παρατίθεται ολόκληρη ομιλία του:
 

«Κάθε χρόνο γύρω στα μέσα του Νοεμβρίου το Κολέγιο του Αγίου Παντελεήμονος και Αγίας Παρασκεύης είναι το μόνο Σχολείο που γνωρίζω εγώ που δείχνει την ευαισθησία του στην Γιορτή του Πολυτεχνείου.

Κάθε χρόνο επαναλαμβάνεται η ιστορία των ίδιων γεγονότα που σημάδεψαν το τέλος μίας εποχής και την αρχή μιάς άλλης. Όπως ήδη έχω πει και άλλες φορές, η δική μου οικογένεια αναγκάστηκε να ζήσει και να επιβιώσει με το τραύμα της ειδεχθούς δολοφονίας του πεθερού μου, Γεώργιου Α. Γεριτσίδη, κάπου το μεσημέρι της 17ης  Νοεμβρίου, 1973 από την χούντα.

Παρά το ότι το γεγονός αυτό σημάδεψε για πάντα την οικογένειά μου, σήμερα θα ήθελα να μιλήσω πιο γενικά, για την Γιορτή και για την Γενιά του Πολυτεχνείου.

Η χούντα του 1967 είχε ήδη διανύσει την επταετία της, όταν το 1973 ανατράπηκε από μία άλλη χούντα, το ίδιο και περισσότερο σκληρή, ανάλγητη και απόλυτη. Η αντίδραση του Λαού ήταν καθολική. Η αντίδραση αυτή δεν εκδηλώνονταν μαζικά, αλλά μεμονωμένα, κυρίως από ομάδες φοιτητών και μαθητών. Οι διαδηλώσεις ήταν απαγορευμένες, και οι πολιτικές συζητήσεις γινόταν με προσοχή και πάντα ανάμεσα σε φίλους και γνωστούς.

Υπήρχε έντονη οργανωμένη κρατική προπαγάνδα, και οι ειδήσεις στα νέα ήταν πάντα φιλτραρισμένες ώστε να τονίζουν ένα εθνικό φανατισμό και μία στρεβλή εθνικο-θρησκευτική ιδεολογία. Η προπαγάνδα όμως αυτή που προβάλλονταν από την τηλεόραση και το ραδιόφωνο, δεν είχε σχέση με την πραγματικότητα που φανέρωνε και στον πιο κακόπιστο παρατηρητή την στέρηση της ελευθερίας του λόγου, την ανυπαρξία  πολιτικών δικαιωμάτων, την συνεχή παρουσία του αστυνομικού κράτους καταστολής. Και έτσι, η προπαγάνδα αυτή αν και έπειθε ελάχιστους, ήταν μία δεδομένη κατάσταση. Στην κατάσταση όμως αυτή ο Λαός αντιδρούσε στο σύνολό του, απορρίπτοντας και γελοιοποιώντας τις θεωρείες, τις απόψεις και τους πρωτεργάτες της χούντας. Τα αστεία και τα ανέκδοτα για τον Παπαδόπουλο και τον Πατακό έδιναν και έπαιρναν.

Η προβολή αυτής της στρεβλής εθνοκεντρικής ιδεολογίας, που πρόσβαλε και την ιστορία, την καλαισθησία αλλά και την νοημοσύνη του Λαού, γινόταν κατά τα φασιστικά πρότυπα. Μεγάλες εκδηλώσεις στα στάδια με θέμα την «πολεμική αρετή των Ελλήνων» ήταν όλες κιτς και καταγέλαστες.  Ο πολύς κόσμος ειρωνευόταν και γελούσε με τις γελοίες αυτές φιέστες,  και δικαίως. Κανείς όμως τότε δεν καταλάβαινε το κακό που θα προκαλούσαν αυτά τα στρεβλά ιδεολογήματα της χούντας. Αυτό  φάνηκε αργότερα, όταν στη μεταμοντέρνα λαίλαπα της μεταπολίτευσης ο Λαός άρχισε να απορρίπτει κάθε σχετικό με έθνος, θρησκεία, ελληνικότητα επειδή στην ουσία απέρριπτε τα σύμβολα της χούντας. Η εσχάτη προδοσία του συνόλου του πολιτικού κόσμου συνίσταται στο ότι ανέχθηκε, επιδίωξε και θεσμοθέτησε αυτή την αποδόμηση της Ελληνικής ταυτότητος, που σήμερα καλούμαστε εμείς, να αναστρέψουμε, και να αποκαστήσουμε σε σωστές βάσεις.
 

Η Γιορτή λοιπόν του Πολυτεχνείου αποκτά αξία, ακριβώς γιατί συμβολίζει την κορυφαία ομαδική και ειρηνική αντίδραση ενός σχετικά μικρού ποσοστού του Λαού που όμως οδηγιώταν από την γενική και καθολική λαϊκή απόρριψη της χούντας και των συμμάχων της. Είχαν προηγηθεί οι εξεγέρσεις της Νομικής τον Φεβρουάριο 1973. Όμως, αυτοί οι φοιτητές του Πολυτεχνείου όταν απεφάσισαν να κλειστούν μέσα στο Πολυτεχνείο διάβηκαν ένα Ρουβίκωνα. Δύσκολα ο απλός Λαός μπορούσε να κάνει δυναμική αντίσταση μαζικά, διότι ήταν δύσκολο να οργανωθεί αντάρτικο σε μαζική κλίμακα. Έτσι, ο Λαός αυτός ταπεινώθηκε για επτά χρόνια από μια φούχτα θρασύδειλων ψευτοπαλληκαράδων που καταργήσαν το Σύνταγμα, επιβάλλαν διεθνή απομόνωση στη χώρα και φίμωσαν την λαϊκή έκφρασή. Δυναμικές, αν και συμβολικές, αντιδράσεις όμως υπήρξαν και όχι μόνο από φοιτητές. Φωτεινά παράδειγματα η απόπειρα δολοφονίας του δικτάτορα Παπαδόπουλου από τον Αλέξανδρο Παναγούλη, η ανταρσία του καπετάνιου Νίκου Παππά του αντιτορπιλικού «Βέλος», τον Μάη του 1973, και το κίνημα του ναυτικού. Το Πολυτεχνείο ήταν η απάντηση των φοιτητών 6 μήνες αργότερα.

Η σημασία του Πολυτεχνείου αρχίζει και ολοκληρώνεται εδώ ακριβώς. Οι φοιτητές πρωταγωνίστησαν σε ένα πρωτόγνωρο δράμα για τα δεδομένα του αστικού κόσμου της Ελλάδος το 1973-4. Δέχθηκαν την λυσσαλέα αντίδραση ενός αστυνομικού και ολοκληρωτικού καθεστώτος, που δεν σεβάστηκε ούτε πανεπιστημιακό άσυλο, ούτε νόμους, ούτε την σημαία, ούτε τον εθνικό ύμνο που τραγουδιόταν όταν το τάνκ έσπαγε την κεντρική πύλη του Πολυτεχνείου. Έτσι η αντιπροσωπεία αυτή του Λαού, δέχθηκε το συντριπτικό κτύπημα της χούντας, στο όνομα του εντολέα της, του δημοκρατικού Ελληνικού Λαού.

Ίσως να μην υπάρχει σήμερα αντίστοιχο επίγραμμα από κάποιον Σιμωνίδη, αλλά αν υπήρχε για τους Νεκρούς του Πολυτεχνείου, θα έπρεπε να λέει:

“Ω Ξένε, εδώ πέσαμε, για να θυμίζουμε στους επόμενους Έλληνες ότι κάναμε το χρέος μας απέναντί τους”. 

‘Oh stranger, we have fallen here to remind the Greeks of the future that we have done our duty towards them’.

Και το πόσο ο Λαός είχε συναίσθηση του χρέους αυτού φάνηκε, και εγώ ήμουν εκεί και το είδα, , όταν σύσσωμος ΟΛΟΣ ο κόσμος έσπευσε να καταταγεί για να πάει να πολεμήσει στο πλευρό των Κυπρίων, τον Ιούλιο του 1974, μόνο και μόνο για να σταλεί μετά από λίγο πίσω, διότι η προδοτική χούντα δεν είχε αφήσει ούτε όπλα ούτε στολές για τους στρατιώτες, και στην ουσία άφησε την Κύπρο μόνη της. Ο Λαός όμως δεν άφησε την Κύπρο μόνη της ποτέ.

Φάνηκε επίσης από την κοσμοσυρροή του κόσμου που έσπευσε να συνδράμμει τους κλεισμένους φοιτητές την Τρίτη 14, Τετάρτη 15 και Πέμπτη 16 Νοεμβρίου, ακόμη και παρά τον αποκλεισμό του Πολυτεχνείου το πρωί της Παρασκευής, 17 Νοεμβρίου.

Έκτοτε, έχουν ειπωθεί πολλά άσχημα, για την Γενιά του Πολυτεχνείου. Ότι η Γενιά αυτή εύκολα εξαργύρωσε με οφίκια μια καλή θέση στην μεταπολίτευση, ότι εύκολα ξέχασε τους αγώνες της και πρόδωσε τον εαυτό της, και ότι ευθύνεται κατά πολύ για την διαφθορά του πολιτικού συστήματος στη σημερινή Ελλάδα. Ναι, είναι αλήθεια ότι κάποιοι από την Γενιά αυτή διεφθάρησαν γρήγορα και πρόδωσαν τους νεκρούς του Πολυτεχνείου, και σήμερα είναι κατάπτυστοι. Αλλά αυτοί, όσοι και να ήταν, δεν αφορούν το Πολυτεχνείο.

Ποιος σηκωμός δεν προδόθηκε εκ των υστέρων όταν κάποιοι πρώην ήρωες συμβιβάστηκαν; Όταν ο επαναστάτης γίνει πολιτικός, παύει να είναι αυτό που ήταν. Αρχίζει και παίζει άλλο ρόλο. Και ο ρόλος αυτός ο δεύτερος, πολλές φορές προδίδει τον πρώτο. Λίγο να διαβάσουμε την ιστορία, βλέπουμε εύκολα τα παραδείγματα του Παυσανία, του Αλκιβιάδη,  του Κανάρη, την δολοφονία του Ανδρούτσου, την φυλάκιση του Κολοκοτρώνη. Μειώνει όμως αυτό την αξία του 21; Μειώνει το κατάντημα του Ροβεσπιέρου, και η δολοφονία του Νταντόν το νόημα της Γαλλικής Επανάστασης; Τέλος, μειώνει τον θρίαμβο του 40 ο εμφύλιος σπαραγμός που ακολούθησε; Όχι φυσικά.
 

Ναι, πάντα υπάρχουν μαύρες σελίδες σε κάθε σηκωμό αλλά αυτό δεν μειώνει την αξία του σηκωμού, του συμβολισμού του, της διαχρονικότητάς του, του παραδείγματος που στέκεται στο χρόνο για να φωτίζει τις άλλες Γενιές που έρχονται.

Οι σπόροι της θυσίας των λίγων δεν βρίσκουν σε όλους πάντα γόνιμο έδαφος να φυτρώσουν. Μας το είπε αυτό ο ίδιος ο Χριστός. Αλλά οι νέοι μας είναι γόνιμο έδαφος. Είναι καθήκον μας να τους βοηθήσουμε να γνωρίσουν την ιστορία και να καταλάβουν τον ρόλο που θα παίξουν σ’ αυτήν, και να μην αφήσουμε τον κάθε αριβίστα, συμφεροντολόγο, καταχραστή και προδότη πολιτικό να χαρακτηρίσει μία ολόκληρη Γενιά και ένα ολόκληρο Λαό σαν συνένοχο της δικής του προδοσίας. Δεν πρέπει να επιτρέψουμε η κατάντια κάποιων επίορκων πολιτικών του σημερινού πολιτικού συστήματος να ισοπεδώσει κάθε διαχρονική αξία και να ταυτήσει ένα ολόκληρο Λαό με αυτούς.

Έτσι ακριβώς πρέπει να δούμε και το Πολυτεχνείο, την Γιορτή του και την Γενιά του. Η Γιορτή του είναι σύμβολο και ανήκει σε όλους. Η Γενιά του είμαστε όλοι εμείς, που είμαστε επίσης κληρονόμοι του 40, του 12-13, του 21, του Βυζαντίου και των Θερμοπυλών.

Σήμερα ο Λαός της Ελλάδος υποφέρει μια κατοχή, την οποία μοιράζεται  - ή θα μοιραστεί λίαν συντόμως – και με άλλους Λαούς της Ευρώπης. Το πώς πρέπει να αντιδράσει ο Λαός αυτός θα το κρίνει η στιγμή, αλλά εάν θα διαβεί ξανά τον Ρουβίκωνα, το Πολυτεχνείο θα είναι εκεί, μαζί με τα άλλα ορόσημα της Ιστορίας αυτού του Λαού να θυμίζει σε όλους ότι το μονοπάτι αυτό της θυσίας το έχουν διαβεί πάντα οι λίγοι εκπροσωπώντας όμως το σύνολο από το οποίο προέρχονται».